پژوهشکده هنر فرهنگستان هنر،نشست تخصصی «هنر شرق» را چهارشنبه، 14 دیماه 1401، به صورت برخط برگزار کرد.
به گزارش روابط عمومی پژوهشکده هنر، نشست تخصصی «گروه هنر شرق» »، به دبیری زهرا دستان، چهارشنبه، 14 دیماه 1401 بهصورت برخط برگزار شد. مرتضی رضوانفر، عضو هیئت علمی پژوهشگاه میراث فرهنگی به سخنرانی با موضوع «کتیبه های فارسی در تزئینات معماری داکا» و زهرا دستان، عضو هیئت علمی پژوهشکده هنر فرهنگستان هنر به سخنرانی با موضوع «تانکا: نقاشی سنتی بودایی تبت» پرداختند.
مرتضی رضوانفر در این نشست ابتدا به اجمال به معرفی کتیبههایی پرداخت که با اشعار و نوشتههای فارسی در تزئینات معماری بناهای مذهبی و مساجد در مناطقی از آسیا، آفریقا و اروپای شرقی بهکار رفتهاند. این پژوهشگر در ادامه، بهطور خاص چنین کتیبههایی را در بنگلادش به مخاطبان این نشست معرفی کرد؛ ازجمله اینکه قدیمیترین کتیبهای که در بنگلادش پیدا شده به قرن هفتم هجری قمری بازمیگردد و بسیاری از این کتیبهها حاوی فرامینیاند که به مسائل اخلاقی و وقف مربوط میشوند.
عضو هیئت علمی پژوهشگاه میراث فرهنگی در ادامه افزود: بسیاری از اهالی مناطق شرقی معتقدند که اشعار فارسی نمادی از حکمت، علم، ادب و فرهنگی زنده در این مناطق است و بررسی این کتیبهها، اسناد، نسخ خطی، اشیاء، سنگ مزارها، دیوار نوشتههای مساجد و آرامگاهها و خانقاهها میتواند برخی از نقاط تاریک را روشن سازد، از جمله اینکه تاریخ و چگونگی ورود زبان فارسی و فرهنگ ایرانی به بنگلادش مشخص خواهد شد و از طریق تحلیل محتوایی این آثار به تأثیر آراء و افکار عرفای ایرانی بر فرهنگ منطقه پی خواهیم برد و همچنین با تحلیل هنری خطوط بهکاررفته در کتیبهها و معماری مشترک، میتوان به نقش مهم زبان فارسی در گسترش اسلام و حتی شیوه زمامداری حکام و پادشاهان در این مناطق پی برد.
زهرا دستان در ادامه این نشست، به تانکا: نقاشی سنتی بودایی تبت پرداخت و گفت: تانکا ترجمه تحتاللفظی از زبان تبتی به معنی (پیام ضبطشده) است و نوعی نقاشی طوماری مربوط به تبت است که در قرن هفتم میلادی در دوره توبو رایج شد. تانکا ابزاری ضروری برای تمرینات مذهبی است که حامل پیامی به تمرینکنندگان مراقبه بوده و وسیلهای کمک آموزشی برای آموزگاران این فن برای انجام تمرینهای مراقبه از طریق تجسم ایزد مورد نظر است و در واقع تانکا رسانهای است که از طریق آن میتوان فلسفه بودایی را توضیح داد.
عضو هیئت علمی پژوهشکده هنر در ادامه بیان کرد: از منظر هنر نقاشی تبتی، مسلم است که تانکا یک هنر نقاشی جدید است که در دوره سونگستن ظهور کرده است. در این دوره نه تنها هنر نقاشی دیواری برای مدت طولانیتوسعه یافته بود، بلکه در تبادلات فرهنگی با مناطق همسایه طبیعتاً هنر نقاشی جدید را از سایر اقوام جذب میکرد تا خود را غنی سازد. بودیسم و هنر نقاشی بودایی بر همین اساس توسعه یافت، در نتیجه شکل جدیدی از نقاشی بهوجود آمد که نقاشی آزاد، عاری از محدودیتهای معماری، آویختن آسان، جمعآوری آسان و مناسب برای تبلیغ دینی است.
دستان همچنین در سابقه هنر تانکا گفت: در واقع تانکاها یک نوع هنر منحصربهفرد هیمالیایی است که بین قرن هفتم تا دوازدهم در زمره سنتهای هنری کلاسیک تبت توسعه داشت. ریشههای این هنر را میتوان در سنتهای هنر بودایی هند یافت، اما سبکهای نپالی، چینی و کشمیری نیز بر توسعه آن تأثیر گذاشته است. مضامین در تانکاها بهطور کلی به دو دسته تقسیم میشوند: مذهبی و غیرمذهبی. موضوعات رایج مذهبی، تصویر زندگی بودا، توصیف وقایع تاریخی دوران زندگانی لاماها یا بازگویی اسطورههای مربوط به سایر ایزدان را شامل میشود و موضوعات غیرمذهبی تاریخ، فولکلور، علوم و نجوم، تقویم و طب سنتی تبتی و ... را شامل میشود. از اینرو این نوع نقاشی دایرهالمعارف فرهنگ تبت نیز نامیده میشود.
چاپ 
ارسال به دوست
