وبینار رونمایی از کتاب «نقد معماری معاصر ایران: سفارتخانه‌های جمهوری اسلامی» برگزار شد.

به گزارش روابط عمومی پژوهشکده هنر، وبینار رونمایی از کتاب «نقد معماری معاصر ایران: سفارتخانه‌های جمهوری اسلامی» به منظور رعایت دستورالعمل‌های بهداشتی به صورت مجازی برگزار شد.

در این نشست علمی برخط، دکتر نیّر طهوری، عضو هیئت علمی گروه هنر واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی، مهندس سید محمد بهشتی، و مهندس حسین شیخ‌زین‌الدین به ایراد سخنرانی پرداختند.

دکتر مجیدپروانه‌پور، مجری نشست، با خیر مقدم به سخنرانان و حضار نشست را آغاز کردند و ضمن معرفی سخنرانان و اعلام روند جلسه نقد و بررسی کتاب، یادی کردند از مهندس فرهاد احمدی، یکی از طراحان و معماران کشور، که سال گذشته بدرود حیات گفتند. ایشان در ادامه به معرفی مختصر کتاب «نقد معماری معاصر ایران: سفارتخانه‌های جمهوری اسلامی» و همایش یک روزه‌ای که به همین مناسبت با حضور تنی چند از معماران سفارتخانه‌های جمهوری اسلامی در آبان‌ماه 1392 به همت پژوهشکده هنر و در فرهنگستان هنر برگزار شده بود پرداختند و عنوان کردند که این کتاب برآیند آن همایش است.

سخنران اول این نشست، دکتر نیّر طهوری، گرد‌آورنده و نگارنده کتاب بودند. ایشان به معرفی کتاب پرداختند و عنوان کردند که این کتاب مجلد اول از طرح پژوهشی دوجلدی است و هدف خود را از فراهم آوردن این کتاب «بیان و معرفی اندیشه‌ها و دیدگاه‌های شش تن از معماران معاصر» عنوان نمودند که سهم مهمی در خلق آثار مطرح معماری معاصر ایران داشته‌اند.

ایشان در ادامه به معرفی بخش‌ها و فصول مختلف این کتاب پرداختند: این کتاب در پنج فصل و دو بخش اصلی تقسیم‌بندی شده است: فصل 1 تا 3 به مبانی نظری اختصاص دارد. فصل 4 و 5 به طرح‌های منتخب و معماران و طراحان این آثار اختصاص یافته است و فصل 5 خود شامل 3 بخش است و بخش آخر کتاب هم جمع‌بندی و نتیجه‌گیری است.  با ارائه پلان و تصاویر طرح‌های منتخب به معرفی آثار معرفی‌شده در کتاب پرداختند.

خانم دکتر طهوری در ادامه به برخی مسائل تأثیرگذار بر معماری، که خارج از اختیار طراحان است، اشاره کردند، از جمله: برآورد امکانات اجرایی، توان اقتصادی و تصمیم‌گیری‌های خُرد و کلان، میزان امکانات و همراهی کارفرما، مسائل سیاسی و امنیتی دخیل در طرح.

ایشان همچنین از مشکلات اجرای این طرح پژوهشی یاد کردند، مشکلاتی چون: عدم امکان بازدید از بناها، فقدان مدارک و اسناد دقیق و تصاویرمعماری، بی‌خبری از برخی مسائل چون بودجه و اختیارات طراحان، ضوابط طراحی و اجرایی در کشور میزبان، توانایی اجرایی و فنی کشور میزبان

 از جمله سایر مشکلاتی که ایشان به آنها اشاره می‌کردند می‌توان  از موارد زیر نام برد: الف. مشکلات مطرح از زبان طراحان چون: محدودیت و تفاوت بودجه تخصیص یافته، یکی نبودن امکانات و توانمندی‌های تکنولوژیک اجرایی در کشورهای خارجی، عدم تناسب متراژ زمین با سطح زیربنای لازم مطابق با نیازهای عملکردی و خواست کارفرما

ب. مشکلات بیرونی، کمّی و کیفی: دوگانگی هویت ایرانی –اسلامی طرح در عین مدرن بودن، عدم تناسب میان خواسته کارفرما  با بسیاری از استانداردهای پذیرفته‌شده معماری معاصر جهان، جلوگیری از ادامه نظارت عالیه معمار بر اجرا.

ایشان همچنین گفتند: در این کتاب گفته‌ می‌شود که این ساختمان‌ها باید چه صورتی داشته باشند که ارزش‌های جمهوری اسلامی را متبلور کنند و از سوی دیگر باید جایگاه ایران و معماری ایرانی را در گستره بین‌المللی هم نمایش دهد.

سخنران دوم نشست مهندس بهشتی بودند. ایشان به دلیل اهمیت این کتاب معرفی آن را ضروری دانستند و در ادامه به چند نکته اشاره کردند: در طول سالهای بعدی از انقلاب شاهد دوران طولانی فقدان معماری و شاهد حجم زیادی از ساخت و ساز هستیم که کیفیت فنی و بصری ندارند. طی چند دهه گذشته معماری به عنوان ضامن کیفیت در ساخت و ساز چندان موضوعیت نداشته است. در چنین دورانی تعدادی معمار داریم که تلاش می‌کنند پرچم معماری را در احتزاز نگه دارند. ایشان با اشاره به سخن دکتر طهوری درباره اینکه «سفارتخانه‌ها بزرگ‌ترین پروژه ساختمان‌های دولتی هستند» گفتند: سفارتخانه‌ها بزرگ‌ترین پروژه دولتی با رعایت اصول کیفی هستند. ایشان همچنین یادآور شدند که دوره تلخی را در معماری پشت سرگذاشته‌ایم و از این جهت که این کتاب به این موضوع می‌پردازد دارای اهمیت است.

نکته دیگر قابل توجه در این کتاب از منظر مهندس سید محمد بهشتی موضوع مستندسازی است. از دوره معاصر مستندسازی قابل توجهی نداریم و بسیاری از اسناد دیگر موجود نیستند بنابراین این مستندسازی بسیار مهم است. و اگر قرار باشد تاریخ معماری و شهرسازی معاصر نگاشته شود سند نداریم و این کتاب اسناد تاریخ معماری جدید را ثبت و ضبط کرده است و از این جهت اهمیت بسیاری دارد.

نکته بعد اینکه وقتی صحبت از تاریخ می‌کنیم باید متوجه باشیم که تاریخ امری سپرش شده نیست بلکه تاریخ در حال بودن است و ما در حال به سر بردن در آن هستیم و مهم‌ترین بخش تاریخ بخش معاصر است که کمتر به آن توجه می‌شود. و اکنون که تمام ذی‌نفعان مربوط به تاریخ معاصر در دسترس هستند و جریان و اندیشه و فکر در قید حیات است باید به آن پرداخت و این کتاب این کار را کرده است.

آخرین سخنران جلسه مهندس حسین شیخ زین‌الدین بودند که سخنان خود را با یادی از مرحومان صارمی و فرهاد احمدی، دو تن از معماران مطرح معاصر کشور، آغاز کردند و درباره کتاب گفتند: این کتاب با سایر کتاب‌های معماری که دیده‌ام و به دست مؤلفان و پژوهندگان ایرانی فراهم آمده است تفاوت دارد و کتابی بسیار عمیق است و مهم‌تر اینکه علاوه بر اینکه تاریخی است مستند هم هست. از آنجا که فراهم‌آورنده کتاب در این زمینه صاحب‌نظر است کتاب ارزشمندی را ارائه کرده است که بررسی دقیق‌تری را می‌طلبد.

در ادامه ایشان درباره نقد و کلیات نقد سخن گفتند. و پس از آن به این نکته اشاره نمودند که خواننده در این کتاب می‌تواند تطور طرح و طراح را به طور هم‌زمان مشاهده کند و نگارنده کتاب اجزای دوره و تطور یک معمار را هم گفته است. ایشان همچنین اشاره کردند که سنت و مدرنیست را می توان در این کتاب دید.

در پایان نشست، سخنرانان به پرسش‌های حاضرین پاسخ دادند.