پژوهشکده هنر فرهنگستان هنر با همکاری دانشگاه هنر، نشست تخصصی «نبرد فرهنگی و جنجال‌های هنر معاصر» را به همراه نقد و بررسی کتاب «نبرد فرهنگی و هنر معاصر» برگزارکرد.

به گزارش روابط‌‌ عمومی پژوهشکده هنر، گروه پژوهشی نظریه و نقد هنر پژوهشکده هنر با همکاری معاونت پژوهشی دانشکده هنرهای تجسمی دانشگاه هنر، نشست تخصصی «نبرد فرهنگی و جنجال‌های هنر معاصر» را همراه با نقد و بررسی کتاب «نبرد فرهنگی و هنر معاصر»، سه شنبه 21 آذرماه، به مناسبت هفته پژوهش برگزار کرد. در ابتدای این نشست، مجید پروانه‌پور، عضو هیئت علمی و مدیر گروه نظریه و نقد هنر پژوهشکده هنر، ضمن خوش‌آمد‌گویی به مهمانان، درباره ناتالی هنیک، جامعه‌شناس فرانسوی و نویسنده کتاب توضیح مختصری داد و به نکته مهمی که در مقدمه مترجم آمده است و از نظر ایشان می‌تواند بخش مهمی از دستاورد این کتاب برای وضعیت فرهنگی معاصر ما باشد چنین اشاره کرد:با اینکه کلیه حساسیت‌های طرح‌شده در تفاوت میان دو جامعه مورد مطالعه،بخصوص در سطح سیاست‌گذاری‌های فرهنگی بر وضعیت هنر معاصر در جامعه کنونی منطبق نیست،اما این کتاب می‌تواند به دسته‌بندی و نظم دادن استدلال‌ها و دسته‌بندی جناح‌های مختلف در تقابلات فکری، انسجام بیشتری ببخشد. بطور مسلم این امر علاوه بر تحکیم مواضع طرفین دعوا، به دریافت و حل و فصل سلیقه‌ای مباحث مورد جدال پیرامون هنر معاصر،مجال کمتری خواهد داد.بویژه  که ما این مسئله سلیقه و سلیقه‌ورزی و مواجهه سلیقه‌ای با مسائل هنر معاصر را خیلی در جامعه خودمان می‌بینیم.

در ادامه این نشست محمدرضا مریدی، عضو هیئت علمی دانشگاه هنر، به روش‌شناسی کتاب نبرد فرهنگی و هنر معاصر پرداخت و برای درک بهتر مباحث و جایگاه کتاب، به دسته بندی ناتالی هنیک که در کتاب جامعه شناسی هنر از چهار نسل جامعه‌شناسی هنر سخن گفته، اشاره کرد.

این استاد دانشگاه، مباحث جامعه‌شناسی هنر را برای مطالعات هنر ضروری دانست و از دو گرایش این کتاب صحبت کرد؛یکی دریافت زیبایی شناختی که به نوعی مطالعه مخاطب است و دیگری مطالعه نهادی هنر که به نمایشگاه‌های هنر می پردازد و از زاویه دید مخاطب‌شناسی به توضیح در مورد موقعیت مخاطب و نظریه سلیقه روی می‌آورد. او در توضیح این مطلب افزود: سلیقه یک امر اجتماعی است و نه فردی،و ما برای اینکه سلیقه را بهتر بشناسیم باید به سراغ ارزش های فرهنگی و ساختارهایی که این سلیقه را شکل می دهند برویم و در این کتاب به مطالعه ارزش‌های هنر که تلاقی جامعه‌شناسی خرد و کلان است پرداخته شده است.

 مریدی به نقل از کتاب اضافه کرد؛از خلال واکنش‌های منفی مخاطبان به آثار هنری است که به جستجوی نظام ارزش‌ها یا هنر کم‌ارزش و با ارزش می‌پردازیم. جایگاه مخاطب در مطالعات هنری در ایران بسیار بسیار اندک است و مخاطب در ایران گنگ و مرعوب اثر هنری است.

بهرنگ صمدزادگان، هنرمند و مدرس دانشگاه هنر تهران، ضمن قدردانی از آقای عرب‌زاده برای ارایه ترجمه‌ای روان، به پیشینه و سابقه تاریخی رخدادهایی که در هنر معاصر به عنوان نبرد فرهنگی از آن یاد می‌شود پرداخت و عنوان کرد به‌نظر من ضعف یا شکست اقتصاد هنر در ایران به دلیل در نظر نگرفتن مخاطب هنر است. به باور وی سخن گفتن از سلیقه مخاطب را نباید به معنای بازاری شدن هنر فهمید، بلکه مراد از آن تبادل فکری و فرهنگی بین هنرمند و مخاطب است و مخاطب هنر سرمایه های بالقوه بقای اقتصادی هنر هستند.

 او با ذکر مثالی از تلاش شهرداری کلیولند که یکی از شهرهای ایالت اوهایو است، سخن گفت که چگونه شهرداری این شهر موفق شد طی تلاشی ده ساله، فضای عمومی شهر را که فضای مملو از خشونت شهری بود و در آن به کرات از اسلحه استفاده می‌شد با کمک گرفتن از هنر و ایجاد ارتباط میان هنرمندان و شهروندان به سمت فضایی با آرامشی به مراتب بیشتر سوق دهد و امنیت را بر شهر حکفرما کند. شهرداری این تلاشها را به‌ویژه در مناطقی از شهر متمرکز کرد که پیشتر مناطقی بودند که به فساد و فحشاء و محل استعمال مواد مخدر شهره بودند و این می‌تواند مثال خوبی باشد از اینکه چگونه نبرد فرهنگی با کمک گرفتن از هنر می‌تواند به ایجاد فرهنگ و امنیت در یک شهر یاری برساند.

جمال عرب‌زاده، مترجم کتاب «نبرد فرهنگی و هنر معاصر» و عضو هیئت علمی دانشگاه هنر،شمایی از کتاب به دست داد و مباحث مطرح‌شده را تکمیل کرد و در خصوص مفاهیم جامعه‌شناسی شناخته‌نشده‌ای که در کتاب آمده بود سخن گفت. عرب‌زاده افزود به‌نظر من این کتاب، روش‌شناسی کمی سختی داشت، بخاطر اینکه کسی که کار جامعه‌شناسی می‌کند، خودش را خارج از هنر می‌گذارد و مشاهده می‌کند و فقط از روی واکنش مخاطبان به ارزش اثر هنری می‌رسد و جنجال، تفاوت میان ارزش‌هایی است که همه‌گیر هستند و این صف‌آرایی مجادله، غیر از اینکه فرهنگی است، باعث علم عمومی بیشتر و وضع حقوق می‌شوند.

در ادامه عرب‌زاده گفت، هنر معاصر برخلاف هنر مدرن یا کلاسیک قاعدتا یک جنبه ذاتی انتقادی و یک برخورد نزدیکی با مردم دارد؛ این برخورد در جوامع مختلف امکان بروز مواجهه با مردم و رفتارهای متفاوت را ایجاد می‌کند، یعنی فقط مردم نیستند، بلکه ساختارهای حکومتی و فرهنگی نیز هستند و هرکدام به نوعی برخورد می‌کنند و چیزی که جالب است و در مقدمه کتاب نبرد فرهنگی و جنجال های هنر معاصر نیز به آن اشاره شده،برخلاف آن چیزی که ما فکر می کنیم که در دنیای غرب یک فضای بسیار آزاد و بی‌نهایت برای ارائه بیان هنری وجود دارد چنین چیزی به هیچ وجه صحت ندارد.

این نشست با پرسش و پاسخ پایان یافت.